Türkiyə, ABŞ və Fransadan olan bir qrup elm adamı təxminən 40 milyon il əvvəl yoxa çıxmış içərisində Türkiyənin də dail olduğu qitəni, kəşf edib. “Balkanadolu” adlanan qitə Balkanlar və Anadolu torpaqlarını əhatə edir.
Tədqiqatçıların fikrincə, 34 milyon il əvvəl baş vermiş böyük buzlaşma, ehtimal ki, Antarktida buz təbəqəsinin yaranmasına səbəb olub, bu prosesdə dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb olub və Balkanadolu ilə Qərbi Avropanı birləşdirib. Bundan sonra Afrika və Ərəbistan yarımadasında məməlilərin üçdə ikisindən çoxu qlobal soyutma və dəniz səviyyəsinin azalması ilə müşahidə olunan Eosen-Oliqosen (55-34 milyon il əvvəl) keçidi zamanı yoxa çıxmışdır.
Həmçinin Avrasiyada bu qlobal ekoloji təsirlər Avropada “Grande Coupure” kimi tanınan dəniz orqanizmlərinin, bitkilərinin və quru heyvanlarının kütləvi şəkildə yox olmasına gətirib çıxardı.
Milyonlarla il ərzində Eosen dövründə Qərbi Avropa və Şərqi Asiya çox fərqli məməlilər faunasına malik iki ayrı quru ərazini meydana gətirdi.
Məsələn, Avropa meşələri müasir atlarla uzaqdan əlaqəli, lakin müasir tapirlərə daha çox bənzəyən nəsli kəsilmiş qrup olan Paleotheres kimi yerli faunaya ev sahibliyi edirdi, Asiyada isə bu gün hər iki qitədə tapılan məməli ailələri də daxil olmaqla daha müxtəlif fauna var idi. .
Təxminən 34 milyon il əvvəl Böyük Kupür adlanan hadisələrdə Qərbi Avropa sonrakı Asiya növləri tərəfindən müstəmləkə olundu və bu, onurğalılar faunasının kütləvi şəkildə yenilənməsinə və yerli məməlilərin nəslinin kəsilməsinə səbəb oldu.
Bununla belə, Balkanlarda tapılan fosillər daha erkən bir müstəmləkəçiliyə dəlalət edir, burada Asiya məməlilərinin Böyük Kupurdan 5-10 milyon il əvvəl Cənubi Avropada tapılması alimləri çaşdırır.
İndi Milli Elmi Tədqiqatlar Mərkəzinin (CNRS) tədqiqatçılarının rəhbərlik etdiyi fransız, amerikalı və türk paleontoloq və geoloqlar qrupu cavab tapdıqlarını düşünür.
Elm adamları Türkiyədə 38-35 milyon il əvvələ aid olan Büyükteflek adlı yeni fosil yatağı aşkar ediblər. Asiya mənşəli məməlilərə ev sahibliyi edən yataq, Anadoluda indiyə qədər aşkar edilmiş ən qədim fosillərə malikdir. Bundan əlavə, tədqiqatçılar ərazidə Eosen dövrünün sonunda nəsli kəsilmiş iri kərgədanlara bənzər Brontotheresin çənə fraqmentlərini tapdılar.
Nəticə olaraq, tədqiqatçılar deyirlər ki, təxminən altı milyon il sonra böyük buzlaşma dəniz səviyyəsini aşağı salıb, Balkan Anadolunu Qərbi Avropa ilə birləşdirib və Asiya məməlilərinin qitədə yerləşməsinə şərait yaradıb.
Tədqiqat müəllifləri yazır: “Biz göstəririk ki, bu dağılma hadisəsi, ehtimal ki, Qərbi Avropada Böyük Kupürdən əvvəl baş vermiş fauna dəyişikliklərindən xəbər verir və buna görə də növlərin tarixi Avrasiyanın cənub marşrutunun orta Eosen dövründən başladığını göstərir”, –
