Satoshi Nakamoto kimdir?

Dünyanın ilk kriptovalyutası olan “Bitcoin”i kim icad edib? Özünü Satoshi Nakamoto deyə adlandıran biri.
Bəs bu Satoshi Nakamoto kimdir? O, bu qədər qısa zaman kəsiyində belə inqilabi bir şeyi necə bacara bilərdi? Bu qədər böyük bir şey bacarmışkən niyə birdən-birə yox oldu? Niyə 10 ildir ondan xəbər yoxdur?
Dünyanın ən parlaq zəkaya malik insanlarından biri azadlıq uğrunda mübarizə aparıb, sonra yoxa çıxıb. Satoshi Nakamoto şəxsiyyətini gizlədən bir növ super qəhrəmana bənzəyir, lakin onun hekayəsi film deyil, realdır. Üstəlik, etdiyimiz hər bir hərəkətin izlənilə bildiyi rəqəmsal dünyada onun hərəkətləri hamının gözü qarşısında baş verdi.
2008-ci ildə iki hadisə baş verdi: 1) Dünya böyük iqtisadi böhranla sarsıldı. 2) Satoshi Nakamoto adlı şəxs “Bitcoin: O, “Peer to Peer Elektron Nağd Pul Sistemi” adlı bir sənəd (texniki hesabat) nəşr etdi. Təbii ki, bu, o dövrdə çox az adamın bildiyi,oxuduğu mətn idi. Bir il sonra Nakamoto Bitcoin-in mənbə kodunu da paylaşdı. Açıq mənbənin gücü ilə bu sistem bütün dünyaya əvvəlcə yavaş, sonra isə böyük sürətlə yayılmağa başladı.
Satoshi yalnız rəqəmsal olaraq mövcud idi. Biz yalnız əvvəlki sənədin müəllifi kimi gördüyümüz Nakamoto-nun elektron poçt ünvanını bilirik. Bundan istifadə edərək yaratdığı məhdud sayda yazılarda və ya forum yazılarında o, yalnız texniki məsələlərə diqqət yetirirdi. Onunla bağlı yeganə şəxsi məlumatımız onun veb-saytda müəyyən etdiyi aşağıdakı profildə gizlidir. 2012-ci ildə arxivləşdirilmiş bu səhifəyə görə, o, 37 yaşında (yəni bu gün 46 yaşında), kişi və yapondur. Təbii ki, internetdə saxta profil yaratmaq hər şeydən asan olduğu üçün bu məlumatların doğruluğu böyük şübhə doğurur.
Yazdığı mesajlara əsasən onun ingilis dilinin çox yaxşı olduğunu söyləmək olar. . Bilirik ki, o, Birləşmiş Krallıqda, yəni İngiltərədə istifadə olunan ingilis dilinə “flat”, “maths”, “colour” kimi sözlərdən və ya “qanlı sərt” kimi ifadələrdən üstünlük verir. Mesajlarında tutulan başqa bir ipucu, nöqtədən sonra buraxdığı iki boşluqdur! Adətən bir boşluq olur və ya səhv yazılar üçün boşluq yoxdur. Amma davamlı olaraq iki boşluq buraxmaq əlamətdar bir fərq və özlüyündə bir ardıcıllıqdır.
Görünür, o, bilərəkdən və istəyərək başqa bir ipucu daha buraxıb. Bitcoin-in ilk blokunun koduna nəzər salın. Buna Yaradılış Bloku deyilir. Bildiyiniz kimi, Bitcoin blokçeyn adlı sistemə əsaslanır. Blokları kitabın səhifələri ilə müqayisə edə bilərik. Bitcoin, davamlı olaraq yazılan bir kitab kimi düşünülsə, Genesis Block-un onun ilk səhifəsi olduğunu söyləyə bilərik. Birinci səhifədəki kodun içərisində gizlənən bu cümləyə baxın. Bir Britaniya qəzetində bu başlıq belədir: Kansler banklar üçün ikinci bir yardımın astanasındadır. Birinci kodda belə bir cümlə yerləşdirməklə bank sistemi ilə bağlı düşüncələrinə ipucu verir. Təbii ki, digər tərəfdən, qəzet məqaləsi olduğu üçün onun bir növ vaxt damğası funksiyası var.
Belə olan halda onun həm kodlaşdırmanı, həm də maliyyə sistemini yaxşı bilən biri olduğunu başa düşmək çətin deyil. Amma indiyədək onun kim olduğunu öyrənmək mümkün olmayıb. Nakamoto’nun qarşılıqlı əlaqəsi, şübhəsiz ki, bəzi rəqəmsal izlər buraxmışdır. Ancaq hətta onları tədqiq edən ən güclü analitik vasitələr də onların şəxsiyyətinə dair qəti sübut tapmadı. Buna baxmayaraq, bəzi jurnalistlər, akademiklər və həvəskarlar Bitcoin-in arxasında duran bu əfsanəvi şəxsin kim ola biləcəyi barədə spekulyasiya etməkdən çəkinmirlər. Son onillikdə ortaya çıxan bir çox nəzəriyyədə xüsusilə bir neçə nəfərin adı davamlı olaraq çəkilir.
O adlar haqqında məlumatları isə növbəti yazımızda qeyd ediləcəkdir.