Texnologiyanın inkişafı incəsənəti muzeyin hüdudlarından kənara çıxarıb və onu hamı üçün daha əlçatan edib. Son zamanlar rəssam anlayışının naxışlardan kənara çıxdığı, rəqəmsal sənətin də dövrünün başladığı bütün dünyada böyük maraqla qarşılanan kripto sənəti ilə sənət tarixində böyük bir addım atıldı. Beləliklə, kripto sənəti nədir? Bu günün məşhur mövzusu olan NFT haqqında hər şeyi bilirikmi?
Kripto Texnologiyası ilə İncəsənətə çatmaq
Texnologiya bu gün bir çox sənət əsərlərini əlçatan etmişdir. İncəsənət son zamanların yüksələn konsepsiyası olan kripto texnologiyası ilə qeydə alına bildi və rəqəmsal sahədə çox uğurlu işlərə rast gəlməmizi təmin etdi. Bu gün bir çox sosial media platformalarında rastlaşdığımız müxtəlif texnologiyalardan istifadə edərək yaradılan sənətin hobbi olaraq deyil, texnologiya ilə harmoniyada kripto sənəti ilə yüksəlişini görürük. Beləliklə, kripto sənəti tam olaraq nədir?
Kripto İncəsənət nədir?
rəqəmsal sənətin qabaqcıl olacağı düşünülən bir sənətdir. Bu gün biz internet üzərindən çox asanlıqla bir çox sənət əsərinə daxil ola bilirik və o sənət əsərinin minlərlə nüsxəsini pulsuz əldə edə bilirik. Orijinal məzmuna çatmaq o qədər də asan deyil. Kripto sənət əsərləri NFT texnologiyası ilə şifrələnir və kripto pul vasitəsilə rəqəmsal olaraq satışa təqdim edilə bilər. Bəs, NFT texnologiyası nədir?
NFT (Non-Fungible Token) nədir?
Non-Fungible Token (NFT) dəyişməz deməkdir. Bu, onu kriptovalyutalar kimi mübadilə edilə biləndən fərqləndirir. Beləliklə, biz NFT ilə sertifikatlaşdırılmış rəqəmsal işin orijinal versiyasını ala bilərik və bu işin bütün hüquqlarına sahib ola bilərik.
Rəqəmsal dünyada istehsal olunan sənət məhsullarının surətinin çıxarılması və icazəsiz istifadəsi kimi problemlərlə qarşılaşmaq mümkündür; lakin NFT ilə bu problemin qarşısı alınır və kriptovalyuta sənət əsərləri klassik əsərlər kimi unikal olma xüsusiyyətinə malikdir. Bu gün internet üzərindən dünyanın ən məşhur sənət əsərlərindən olan Guernica (Pablo Picasso) tablosuna asanlıqla daxil olmaq mümkündür; lakin bu rəsmin orijinal versiyası Kraliça Sofiya Milli Muzeyindədir.
Eyni şey satın aldığınız kriptovalyuta sənəti üçün də keçərli olacaq və NFT həmin sənət əsərinin orijinalına sahib olduğunuzun rəsmi sübutudur.
Yeni Nəsil Kolleksiyacılıq
Bəzilərimiz üçün sənət uzaqdan heyranlıqla baxacağımız bir sahədir, bəzilərimiz üçün isə kolleksiya hazırlayacaq qədər maraq duyduğumuz bir sahədir. Kripto İncəsənət ortaya çıxmazdan əvvəl kolleksiya tamamilə fərqli bir anlayış idi və kolleksiyamıza yeni üzv əlavə etmək üçün hərraclara getmək və nağd pulla sənət əsəri almaq mümkün idi. Pandemiya ilə birlikdə hərrac tendensiyası sona çatdı və sənət tamam başqa bir forma aldı. Bu dövrdə daha da canlılaşan kripto sənəti ilə insanlar rəqəmsal mühitdə sənət əsərlərini sərgiləməklə yanaşı kripto texnologiyası ilə şifrələnmiş əsərlər də ala bilirlər.
Məhz “Beeple” ləqəbi ilə tanınan qrafik dizayneri Mayk Vinkelman tərəfindən hazırlanmış bu iş NFT haqqında demək olar ki, bütün dünyanı öyrənməsinə səbəb olmuşdur. Beeple-nin 5000 gün ərzində hər gün çəkdiyi şəkilləri birləşdirdiyi bu əsər hərracda 69 milyon 346 min 250 dollara satıldı.
Görkəmli NFT nümunələri hansılardır?
Hər gün: İlk 5000 Gün (Everydays: The First 5000 Days)
Məhz “Beeple” ləqəbi ilə tanınan qrafik dizayneri Mayk Vinkelman tərəfindən hazırlanmış bu iş NFT haqqında demək olar ki, bütün dünyanı öyrənməsinə səbəb olmuşdur. Beeple-nin 5000 gün ərzində hər gün çəkdiyi şəkilləri birləşdirdiyi bu əsər hərracda 69 milyon 346 min 250 dollara satıldı.
Kevin Roose yazısından
New York Times-ın yazarı Kevin Roose tərəfindən yazılmış yazıda kripto işi kimi satışa çıxarılıb. Roose New York Times qəzetində dərc olunan məqaləsində “Niyə bir jurnalist NFT partiyasına qoşulmalıdır?” deyərək NFT kainatına fərqli bir əsər təqdim etdi. Bu məqalədə rəqəmsal artefaktların satışına toxunan Ruzun əsəri 536.000 dollara satılıb.
Populyar Mədəniyyətdə NFT dövrü
NFT rəqəmsal mühitdə istənilən məzmunun satışına imkan verir. İş o yerə çatıb ki, jurnalist Cüneyt Özdemirin “Bu tvit bir sənət əsəridir” məzmunlu tviti NFT olaraq satılıb.
Rəqəmsal mühitdə sənət əsərlərinin mübadiləsi və mühafizəsi yeni dövrün başlanğıcının göstəricisidir. Kripto sənəti anlayışının ortaya çıxmasından sonra sənət dünyasına fərqli bir baxışın gəldiyini söyləmək mümkündür. Önümüzdəki illərdə kripto sənəti sənət cərəyanları arasında yerini tuta biləcək kimi görünür.
