Tədqiqatçılar izah edirlər ki: Himalaydan 3 dəfə böyük olan super dağlar Yerdəki həyata güclü şəkildə təsir edib

Araşdırmalara görə, Himalaydan 3 dəfə böyük olan Superdağlar adlanan dağlardan çıxan minerallar Yer kürəsində həyatı və təkamülü böyük dərəcədə təsir göstərdi.
Yer üzündə həyatın təkamülü elmin ən böyük sirlərindən biridir. Amma biz bu sirri bir addım da irəli aparmışıq və Superdağlar adlanan “superdağlar” həyatın iki ən mühüm bioloji bükülmə nöqtəsində mühüm rol oynamış ola bilər.

Bu ay Earth and Planetary Science Letters jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada Avstraliya Milli Universitetinin (ANU) tədqiqatçıları aşkar ediblər ki, ibtidai Nuna və Transqonduna superdağları planetin səthindəki əsas mineral və atmosfer resurslarına təsir edib və bununla da dünya yaranıb.

Superdağlar Himalayadan 3 dəfə böyükdür

Dağlar Yer qabığındakı tektonik plitələrin toqquşması nəticəsində yaranır, çünki yer qabığı qəza zamanı avtomobilin kapotu kimi büzülür. Proses on milyonlarla il çəkə bilər, lakin nəticə budur ki, Himalay dağları kimi bu super dağlar da planetin ən yüksək dağlarından biridir.

Təxminən 2 milyard il əvvəl Nuna superkontinenti Nuna superdağı adlanan nəhəng dağ silsiləsi kimi görünən bir dağ meydana gətirdi. Eyni şey təxminən 600 milyon il əvvəl superqitə Qondvana meydana gəldiyi zaman da baş verdi. Bundan əlavə, Transqondvana super dağı yarandı.

Ph.D. Ziyi Zhu bildirmişdir ki: “Bu gün bu iki super dağ kimi bir şeyi düşünmək belə həyacan vericidir.” ANU-nun namizədi və tədqiqatın aparıcı müəllifi universitete açıqlamasında belə izah edib: “Bu, təkcə yüksəkliklər deyil, 2400 km uzunluğundakı Himalayala dağlarının hündürlüyünü üç və ya dörd dəfə təsəvvür edə bilsəniz, miqyası haqqında bir fikir əldə edərsiniz.” deyə bildirmişdir..
Transqondvana superdağı kimi tanınan ikinci dağ, fosil qeydlərində əksər heyvan qruplarının göründüyü 575 milyon il əvvəl ilk böyük heyvanların görünüşü və 45 milyon il sonra Kembri partlayışı ilə üst-üstə düşür. ANU tədqiqatçıları qeyd edirlər ki, Yer atmosferinin və okeanların oksigenlə zənginləşdirilməsi prosesi sabit deyil. Bunun əvəzinə, bu iki super dağın əmələ gəlməsi və aşınması ilə üst-üstə düşən püskürmələr,  bu prosesdə iki ən böyük axın ilə gəldi.

Bu təsadüf ola bilərmi?
Təbii ki, geoloji qeydlərdə iki super dağın mövcudluğu ilə eyni dövrdəki böyük təkamül irəliləyişlərinin bir-biri ilə əlaqəsinin olmadığı deyilə bilər. Yenə də dəlillər inandırıcı olsa , ona görə də təəssürat yaratma ehtimalı var və bu günə qədər planetimizin keçmişində müvəqqəti vəziyyətlər olsa da, sübuta sahib olmaq böyük bir işdir.
Bu, həmçinin bildiyimizə əsaslanaraq gördüyümüz biomüxtəlifliyin məntiqi izahını verir. Heç vaxt 100 faiz əminliklə bilinmir. Amma əgər belədirsə və əgər super dağlar həyatın təkamülündə əsas amildirsə, bu, nəinki buraya necə gəldiyimizi izah etməyə kömək edə bilər, həm də kainatın başqa yerlərində həyat axtarışımızda bizə kömək edə bilər.