No Result
View All Result
Əlaqə
Lightup.az
  • Ana səhifə
  • Texnologiya
    Sidney Texnologiya Universitetinin alimləri görmə məhdudiyyətli insanların “görməsinə” kömək etmək üçün vizual məlumatları “akustik toxunuş” adlanan fərqli səs simvollarına çevirən yeni nəsil ağıllı eynək hazırlayıblar.

    Sidney Texnologiya Universitetinin alimləri görmə məhdudiyyətli insanların “görməsinə” kömək etmək üçün vizual məlumatları “akustik toxunuş” adlanan fərqli səs simvollarına çevirən yeni nəsil ağıllı eynək hazırlayıblar.

    Süni intellektə əsaslanan startap xüsusi bir başlıqla yuxularınızı idarə etməyi hədəfləyir

    Süni intellektə əsaslanan startap xüsusi bir başlıqla yuxularınızı idarə etməyi hədəfləyir

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

  • Kitab
    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

  • Rubrikalar
    • All
    • Müsahibələr
    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VII

    OXU və QAZAN VII

    OXU VƏ QAZAN III

    “OXU VƏ QAZAN V” yarışmasının qalibləri mükafatlandırılıb

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU VƏ QAZAN VI

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü”-nə müraciət müddəti uzadıldı

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU və QAZAN V

  • LifeHack
    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

  • İqtisadiyyat
    Tacikistan Prezidenti İtaliya və Vatikana ilk dəfə rəsmi səfərə yola düşüb

    Tacikistan Prezidenti İtaliya və Vatikana ilk dəfə rəsmi səfərə yola düşüb

    Azərbaycanla Türkiyə arasında ekoloji sahədə əməkdaşlıq müzakirə edilib

    Azərbaycanla Türkiyə arasında ekoloji sahədə əməkdaşlıq müzakirə edilib

    ABŞ Türkiyə ilə onun “F-35” proqramına qayıtması imkanlarını müzakirə edir

    ABŞ Türkiyə ilə onun “F-35” proqramına qayıtması imkanlarını müzakirə edir

    Çavuşoğlu: Azərbaycanın hüquqlarının müdafiəsi boynumuzun borcudur

    Çavuşoğlu: Azərbaycanın hüquqlarının müdafiəsi boynumuzun borcudur

    Kanada Türkiyəyə “Bayraktar”ın hissələrinin tədarükünü bərpa edəcək

    Kanada Türkiyəyə “Bayraktar”ın hissələrinin tədarükünü bərpa edəcək

    Türkiyə lideri: “İlin əvvəlindən terrorla əlaqəsi olan 465 nəfər saxlanılıb”

    Türkiyə lideri: “İlin əvvəlindən terrorla əlaqəsi olan 465 nəfər saxlanılıb”

    Ermənistan Türkiyə ilə keçid məntəqəsini istifadəyə verməyə hazırdır

    Ermənistan Türkiyə ilə keçid məntəqəsini istifadəyə verməyə hazırdır

    Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib

    Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib

    2024-cü ilin əsas hadisəsi Ermənistanla sülh müqaviləsi olacaq

    2024-cü ilin əsas hadisəsi Ermənistanla sülh müqaviləsi olacaq

  • Psixologiya
    Ponzo illüziyası nədir?

    Ponzo illüziyası nədir?

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

  • Gündəlik
    Azərbaycanın ikinci böyük elektrik stansiyası təmir edilir  

    Azərbaycanın ikinci böyük elektrik stansiyası təmir edilir  

    Hikmət Mirzəyev Səlcuq Bayraktaroğlu ilə görüşüb

    Hikmət Mirzəyev Səlcuq Bayraktaroğlu ilə görüşüb

    Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb

    Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb

    İstanbulda məşhur körpü Azərbaycan bayrağının rənglərində işıqlandırılıb

    İstanbulda məşhur körpü Azərbaycan bayrağının rənglərində işıqlandırılıb

    LightUp Training Platform olaraq bütün izləyicilərimizi və Azərbaycan xalqını 8 Noyabr Zəfər Günü münasibətilə təbrik edirik.Zəfər sənindir, Azərbaycan!

    LightUp Training Platform olaraq bütün izləyicilərimizi və Azərbaycan xalqını 8 Noyabr Zəfər Günü münasibətilə təbrik edirik.
    Zəfər sənindir, Azərbaycan!

    İlham Əliyev Füzuli şəhərində ikinci yaşayış kompleksinin təməlini qoyub.

    İlham Əliyev Füzuli şəhərində ikinci yaşayış kompleksinin təməlini qoyub.

    Cəmi 3 ay əvvəl “problem yoxdur” demişdi – Bu gün isə bank bağlandı

    Cəmi 3 ay əvvəl “problem yoxdur” demişdi – Bu gün isə bank bağlandı

    ƏLİYEVİN 20 İLLİYİNDƏ VURDUĞU TARİXİ  MÖHÜR – MİATSUM SÜQUT ETDİ !

    ƏLİYEVİN 20 İLLİYİNDƏ VURDUĞU TARİXİ MÖHÜR – MİATSUM SÜQUT ETDİ !

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

  • Ana səhifə
  • Texnologiya
    Sidney Texnologiya Universitetinin alimləri görmə məhdudiyyətli insanların “görməsinə” kömək etmək üçün vizual məlumatları “akustik toxunuş” adlanan fərqli səs simvollarına çevirən yeni nəsil ağıllı eynək hazırlayıblar.

    Sidney Texnologiya Universitetinin alimləri görmə məhdudiyyətli insanların “görməsinə” kömək etmək üçün vizual məlumatları “akustik toxunuş” adlanan fərqli səs simvollarına çevirən yeni nəsil ağıllı eynək hazırlayıblar.

    Süni intellektə əsaslanan startap xüsusi bir başlıqla yuxularınızı idarə etməyi hədəfləyir

    Süni intellektə əsaslanan startap xüsusi bir başlıqla yuxularınızı idarə etməyi hədəfləyir

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

  • Kitab
    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

  • Rubrikalar
    • All
    • Müsahibələr
    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VII

    OXU və QAZAN VII

    OXU VƏ QAZAN III

    “OXU VƏ QAZAN V” yarışmasının qalibləri mükafatlandırılıb

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU VƏ QAZAN VI

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü”-nə müraciət müddəti uzadıldı

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU və QAZAN V

  • LifeHack
    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

  • İqtisadiyyat
    Tacikistan Prezidenti İtaliya və Vatikana ilk dəfə rəsmi səfərə yola düşüb

    Tacikistan Prezidenti İtaliya və Vatikana ilk dəfə rəsmi səfərə yola düşüb

    Azərbaycanla Türkiyə arasında ekoloji sahədə əməkdaşlıq müzakirə edilib

    Azərbaycanla Türkiyə arasında ekoloji sahədə əməkdaşlıq müzakirə edilib

    ABŞ Türkiyə ilə onun “F-35” proqramına qayıtması imkanlarını müzakirə edir

    ABŞ Türkiyə ilə onun “F-35” proqramına qayıtması imkanlarını müzakirə edir

    Çavuşoğlu: Azərbaycanın hüquqlarının müdafiəsi boynumuzun borcudur

    Çavuşoğlu: Azərbaycanın hüquqlarının müdafiəsi boynumuzun borcudur

    Kanada Türkiyəyə “Bayraktar”ın hissələrinin tədarükünü bərpa edəcək

    Kanada Türkiyəyə “Bayraktar”ın hissələrinin tədarükünü bərpa edəcək

    Türkiyə lideri: “İlin əvvəlindən terrorla əlaqəsi olan 465 nəfər saxlanılıb”

    Türkiyə lideri: “İlin əvvəlindən terrorla əlaqəsi olan 465 nəfər saxlanılıb”

    Ermənistan Türkiyə ilə keçid məntəqəsini istifadəyə verməyə hazırdır

    Ermənistan Türkiyə ilə keçid məntəqəsini istifadəyə verməyə hazırdır

    Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib

    Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarov Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib

    2024-cü ilin əsas hadisəsi Ermənistanla sülh müqaviləsi olacaq

    2024-cü ilin əsas hadisəsi Ermənistanla sülh müqaviləsi olacaq

  • Psixologiya
    Ponzo illüziyası nədir?

    Ponzo illüziyası nədir?

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

  • Gündəlik
    Azərbaycanın ikinci böyük elektrik stansiyası təmir edilir  

    Azərbaycanın ikinci böyük elektrik stansiyası təmir edilir  

    Hikmət Mirzəyev Səlcuq Bayraktaroğlu ilə görüşüb

    Hikmət Mirzəyev Səlcuq Bayraktaroğlu ilə görüşüb

    Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb

    Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb

    İstanbulda məşhur körpü Azərbaycan bayrağının rənglərində işıqlandırılıb

    İstanbulda məşhur körpü Azərbaycan bayrağının rənglərində işıqlandırılıb

    LightUp Training Platform olaraq bütün izləyicilərimizi və Azərbaycan xalqını 8 Noyabr Zəfər Günü münasibətilə təbrik edirik.Zəfər sənindir, Azərbaycan!

    LightUp Training Platform olaraq bütün izləyicilərimizi və Azərbaycan xalqını 8 Noyabr Zəfər Günü münasibətilə təbrik edirik.
    Zəfər sənindir, Azərbaycan!

    İlham Əliyev Füzuli şəhərində ikinci yaşayış kompleksinin təməlini qoyub.

    İlham Əliyev Füzuli şəhərində ikinci yaşayış kompleksinin təməlini qoyub.

    Cəmi 3 ay əvvəl “problem yoxdur” demişdi – Bu gün isə bank bağlandı

    Cəmi 3 ay əvvəl “problem yoxdur” demişdi – Bu gün isə bank bağlandı

    ƏLİYEVİN 20 İLLİYİNDƏ VURDUĞU TARİXİ  MÖHÜR – MİATSUM SÜQUT ETDİ !

    ƏLİYEVİN 20 İLLİYİNDƏ VURDUĞU TARİXİ MÖHÜR – MİATSUM SÜQUT ETDİ !

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

No Result
View All Result
Lightup.az

Övliya Çələbinin Səyahətnamə kitabında sirli Ayasofya

Şahlı Cəlilov by Şahlı Cəlilov
05 May 2022
in Gündəlik
0
Share on FacebookShare on Twitter


“Türk və dünya tarixinin ən böyük səyyahlarından ” hesab edilən Övliya Çələbinin 10 cildlik Səyahətnamə kitabının birincisində dayanacaqlarından biri olan Ayasofya ilə bağlı maraqlı məlumatlar yer almışdır.

17-ci əsr səyyahı Övliya Çələbi təxminən təxminən 400 il əvvəl dünya memarlıq tarixinin ən mühüm tikililərindən biri olan, 15 əsrdən çox yaşamış Ayasofyanın sirlərini, gördüklərini əfsanələri haqqında Səyahətnamə Kitabında qələmə almışdır.

Türk və dünya tarixinin böyük səyyahlarından olan Övliya Çələbi 25 mart 1611-ci ildə İstanbulda doğulmuşdur.Atasının Osmanlı Sarayında önəmli vəzifə tutması Övliya Çələbin önəmli müəllimlərdən dərs almasına səbəb olmuşdur. Ərəbcə, Farsça, Rumca və Latınca bilən Övliya Çələbi ömrünün sonuna qədər evlənməmişdir.

Övliya Çələbi, öz təbirincə, 19 yaşında gördüyü bir yuxusunda dilinin sürüşməsi nəticəsində  “Şəfaət ya Rəsulallah” əvəzinə “Səyahat ya Rəsulallah” deməsi ilə səyahətə başlamışdır.

İlk olaraq İstanbulu gəzməyə, tanımağa və yazmağa başlayan Çələbi 51 il ərzində hər fürsətdən istifadə edərək dünyanın bir çox yerini gəzmişdir.
Bu səyahətləri zamanı Övliya Çələbi 10 cildlik Səyahətnamə kitabını yazmışdır.

“İstanbul dünyada heç bir şəhərə bənzəmir”

Övliya Çələbi Səyahətnamə kitabının birinci cildini İstanbula həsr etmişdir. İstanbul adının haradan gəldiyini, tarixi binalarını, divarlarını, məhəllələrini, qapılarını, dikilitaşlarını, quruda və dənizdəki tilsimlərini, istirahət yerlərini, üzüm bağlarını, mədən və sularını izah edən Övliya Çələbi İstanbulun qurucu əfsanələrinə də əsərində yer vermişdir.

Səyahət kitabında İstanbulu Hz. Süleyman tərəfindən qurulduğunu söyləyən Övliya Çələbi, Hz.Süleymanın bütün dünyanı gəzərkən Sarayburnuda taxtını dayandırdığını və orada ibadət yeri tikdirdiyini, “Dünya durduqca rifah və şənlik olsun” deyə dua etdiyini bildirir.

Övliya Çələbi, Hz. Süleymandan sonra onun oğlları Ruhbaam, Mədyanın oğlu Yanko, İskəndər, Pozantin, Rum Kayseri, Yanko Vizondan, Vizondan oğlu Yafur və Konstantinin İstanbulu idarə etdiklərini bildirmişdir.


Ayasofya adı haradan gəlir?

Övliya Çələbi bəzi rəvayətlərə, şayiələrə, eşitdiklərinə, oxuduqlarına və müşahidələrinə əsaslanaraq Ayasofyanın necə tikildiyini bu şəkildə yazır:

“Həzrət Adəmin göydən yerə enməsindən 5 min 52 il sonra şəhəri idarə etməyə başlayan Mədyən oğlu Yankonun nəvələrindən olan kral Vizendon İstanbulu yeddinci dəfə təmir etdirərək, dünyanı dəyərləndirmişdir.
Vizendonun Sofiyada doğulan qızına Aya Sofya adı vermişdi. Aya Sofya atasının İstanbulun dörd bir tərəfini yenidən tikdiyini eşidəndə 2 milyonluq xəzinə ilə onun yanına gəlir.”

Övliya Çələbi, Hz. Süleymanın tikdiyi məbəd genişləndirilərkən bir adam gəlib “Məndən bütün lazımi əşyaları və materialları götürün və belə bir məbəd tikin” demişdir. Ayasofyanın tikintisi üçün lazım olan əsas məlumatları həmin adamın öyrətdiyini Səyahətnaməsində bildirmişdir.

Səyahətnamədə bu məlumatlar qeyd edilir:

“Ayasofyanın tikintisi üçün zəmin Ahırkapı səviyyəsinə qədər qazılanda yerdən su fışqırdı. Tam bir ay bu bünövrəyə ocaq yandırıb, qurğuşun töküblər. Bu, göy-tünd mavi qurğuşun dənizi kimi idi.

Bu qurğuşun dənizi illər boyu təməl üzərində qaldıqdan sonra İğnados adlı inşaatçı mühəndisin nəzarəti altında 30 min fəhlə, 7 min fəhlə və 3 min usta toplanmış və lazımi danışıqlardan sonra üzərində sütunlar, tağlar və günbəzlər tikilmişdir.

Altı su anbarı olduğu üçün zəlzələdən qorxmamaq və qorunmaq üçün əvvəlcə onun təməlini bu şəkildə tamamlayıb, su ilə doldurdular.

Ayasofyanın tikintisində dünyanın “yeddi iqlimi”ndə tapılan çox qiymətli daşlardan istifadə edildiyini vurğulayan Övliya Çələbi bu mövzuda bildiklərini kitabında gözəl şəkildə qeyd etmişdir.

Evliye Çələbi daşların çoxunun Ayaslog və Aydıncıkdan, rəngli mərmərlərin Karaman, Şam və Kipr adasından, minlərlə parlaq sütunun Afina yaxınlıqlarından və çiy mərmərlərin Mərmərə adasından gətirildiyini bildirir.

Övliya Çələbinin Səyahətnamə  kitabının başqa bir hissəsində Ayasofyanın memarı olaraq Hz. Xızırdan bəhs edir.

Səyahətnamə kitabında həmçinin abidənin memarının 7 il itməsindən bəhs olunur. Beləki memar İğnados Ayasofyanın 4 təməl sütünunu tamamladıqdan sonra  bir gecə yoxa çıxır. Onun Romaya getməsi və orada Papa üçün 7 il işləməsi və sonra qaçaraq yenidən İstanbula gəlməsindən bəhs olunur.Hökümdar tərəfindən qəzəblə qarşılanan İğnados bunun səbəbini keçən zamanın  təməllərin daha sağlam oturması üçün vacib olduğunu bildirmişdir.Həmin sağlam təməllər üzərində Ayasofyanı İnşa etmişdir.

Dağılmış günbəzin təmiri

Səyahətnamədə Ayasofyanın 40 ildə tamamlandığı zaman daxili və xarici xidmətlər üçün 12 min nökər təyin edildiyi, onun xərclərini ödəmək üçün Makedoniyalı İsgəndərin dövründə Misir satın alınaraq Ayasofyaya vəqf edildiyi bildirilir.

Övliya Çələbi “Məhəmməd Peyğəmbərin (s.a.v)  mövludunu müjdələyən gecədə zəlzələ baş verdiyi zaman Ayasofyanın günbəzlərinin dağıldığını bildirmişdir”.O dönəm 300 din adamının Məkkəyə gedərək Hz Məhəmməd Peyğambər (s.a.v) tüpürcəyini, ceyran dərisinə çəkdiyi əl nümunəsini, torpağı və zəmzəm suyunu götürüb, günbəzi təmir edildiyini qeyd edir.

Övliya Çələbinin Səyahətnamə kitabında “Qübbənin qiblə tərəfindəki 32 naxışlı hissə beləliklə Peyğəmbərin tüpürcəyi  ilə heç bir səy göstərmədən yenidən qurulduğunu qeyd edir.Bu səbəbdən günbəzin o biri tərəflərindən bu yer daha aydın və işıqlıdır.

Fatih Sultan Mehmet İstanbulun fəthindən sonra “Bu günbəz Hz. Məhəmmədin ağzının suyu ilə dayandı” demişdir. Böyük günbəzin ortasına onu şanslı sayaraq  zəncirlə qızıl top asdığı qeyd olunur.

Ayasofyanın məscid olması

Fateh Sultan Mehmedin İstanbulu fəthindən sonra 1453-cü ildə ilk Cümə namazını Ayasofyada qıldığını qeyd edən Övliya Çələbi həmçinin aşağıdaki məlumatlarıda qeyd etmişdir. Qazi Mehmet xan bu köhnə məbədi çirkab və bütlərdən təmizləmiş, öd və kəhrəbaları yandırmış, məscidin içindəki mehrab, minbər, mahfil və minarəli o cənnət görünüşlü məqamı nümunə olacaq Cennet-ül Firdevs kimi bir məscidə çevirmişdir.

Həmin cümə günü Ayasofyanın torpağı altında gizlənən ruhanilər İslamın şərəfinə layiq görülmüş çox yaşlı bir insanın adını Baba Mehmet qoydular.
Mehmet Baba, ‘Mehrabın sağ tərəfindəki qaranlıq yer Hz. Bu, Süleymana məxsus qədim məbəddir” demişdir. Bu zaman Sultan Mehmet oranı uğurlu sayaraq iki rükət hacət namazı qılmışdır.

Mələk təsvirləri

Övliya Çələbi İstanbulun tilsimlərini sayarkən Ayasofyadakı bu təsvirlərə belə istinad edir:

“14-cü tilsim Ayasofyanın cənubunda 4 ağ mərmər üzərində Əzrayıl, İsrafil, Mikayıl və Cəbrayılın təsvirləri idi.

Onlar 4 tərəfə baxaraq yerləşdirilib. “Deyirdilər ki, ildə bir dəfə Cəbrailin surətindəki qanad çalıb qışqırsa, şərq tərəfdə bolluq olar. İsrafilin surətindəkinin qışqırması qərbdə aclıq və bahalılığa işarətdir. Mikayıl obrazındakinin qışqırması, şimal tərəfdən böyük bir qəhrəman çıxmasına,Əzrail sürətindəkinin qışqırması isə bütün dünyada vəba xəstəliyinin çıxmasını bildirir deye qeyd etmişdir. Peyğəmbərimizin zamanında baş verən böyük zəlzələ onları alt-üst etmişdir”

Ayasofyanın tilsimləri

“Məscidin 361 qapısı var. Amma onların 100-ü çox böyük qapılar idi.hamsda tilsimlidir. Nə qədər saysaq da, başqa bir qapı görünəcək. Üzərinə işarə qoyub yenidən saysanız, başqa bir işarəsiz qapı tapacaqsınız. Qiblə tərəfinin orta qapısı hamısından böyükdür. Bunun lövhələrinin Cudi dağında Nuh peyğəmbərin gəmisinin qalıqlarından olduğu deyilir.

Deyilənə görə, kraliça Sofiyanın cənazəsi bu mərkəzi qiblə qapısında sarı tuncdan hazırlanmış tabuta bənzəyən uzun sinədə mumiya kimi saxlanılıb. Çox adam bu sinəyə əl uzatmağa cəsarət edəndə məsciddə böyük bir səs-küy və titrəyiş yaranırdiki, onlar cəhdlərindən əl çəkməli olurdular.Bir böyük tilsimdə budur. Onun üstündəki kiçik dirəklərin tağında, mərmər kitabənin üzərində Qüds şərifinin qiblə ikən köhnə şəkli yerləşdirilmişdir.Bu da tilsimli olub əl vurmaqdan çəkinilir.

Qiblə qapılarının qərb tərəfinin sonundakı qapının iç üzündəki kilsəyə dördbucaqlı ağ mərmər sütun qoyulmuşdur. Aşağı hissəsi insan boyu ölçüsündə mislə örtülmüşdür. Yenə belə, həmişə tərləyir.Bir rəvayətə görə təməlində tilsimli xəzinə vardır. Başqa bir rəvayət ondan ibarətdir ki, qalada qapalı qalan Ya Vedud Sultanın ürək yandıran ah-naləsinin istiliyi  bütün bu müddət ərzində sütunu tərlədir.
Bir rəvayət də Hz Məhəmməd Peyğəmbər (s.a.v)  ağzının suyunun qoyulduğu məhlul bu sütunun altında olduğu üçün onun nəmli təsirindən tərləyir.



Oxunub: 1. 257
Tags: AyasofyaİstanbulÖvliya Çələbi
Previous Post

Çin kosmosa müdafiə sistemi quracaq

Next Post

Babur şah

Şahlı Cəlilov

Şahlı Cəlilov

Next Post
Babur şah

Babur şah

Bir cavab yazın Cavabı ləğv et

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Axtar

No Result
View All Result

Facebook

Çox oxunanlar

  • Psixologiya kitablarından seçilmiş 10 maraqlı fakt

    Psixologiya kitablarından seçilmiş 10 maraqlı fakt

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Azərbaycanın dünyadakı ilkləri

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Kitablar haqqında 15 maraqlı məlumat

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Sizi inkişafa aparacaq 10 Kitab

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Qarabağ Nağılı (Uşaqlar üçün)

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
Lightup.az

© 2020-2021 Lightup.az

Saytın xəritəsi

  • Ana səhifə
  • Texnologiya
  • Kitab
  • Rubrikalar
  • LifeHack
  • İqtisadiyyat
  • Psixologiya
  • Gündəlik

Bizi izləyin

No Result
View All Result
  • Ana səhifə
  • Texnologiya
  • Kitab
  • Rubrikalar
  • LifeHack
  • İqtisadiyyat
  • Psixologiya
  • Gündəlik

© 2020-2021 Lightup.az