No Result
View All Result
Əlaqə
Lightup.az
  • Ana səhifə
  • Texnologiya
    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Güc Mübarizəsində ABŞ Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Güc Mübarizəsində ABŞ Kosmik Fəaliyyətləri

  • Kitab
    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

  • Rubrikalar
    • All
    • Müsahibələr
    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VII

    OXU və QAZAN VII

    OXU VƏ QAZAN III

    “OXU VƏ QAZAN V” yarışmasının qalibləri mükafatlandırılıb

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU VƏ QAZAN VI

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü”-nə müraciət müddəti uzadıldı

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU və QAZAN V

  • LifeHack
    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

  • İqtisadiyyat
    Avropa İttifaqında Enerji Probleminə Xüsusi Baxış: Şimal Axını 2 Layihəsi

    Avropa İttifaqında Enerji Probleminə Xüsusi Baxış: Şimal Axını 2 Layihəsi

    Azərbaycandan keçməklə İrandan Avropaya uzanan nəqliyyat dəhlizi işə düşür

    Azərbaycandan keçməklə İrandan Avropaya uzanan nəqliyyat dəhlizi işə düşür

    Mərkəzi Bankların tarixi və funksiyası

    Mərkəzi Bankların tarixi və funksiyası

    Azərbaycanda ilk ödənişli yolun istismara veriləcəyi tarix açıqlandı

    Azərbaycanda ilk ödənişli yolun istismara veriləcəyi tarix açıqlandı

    Növbəti 5 ildə hansı peşə qruplarına daha çox tələbat olacaq?

    Növbəti 5 ildə hansı peşə qruplarına daha çox tələbat olacaq?

    Azərbaycanda bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar hansılardır?

    Azərbaycanda bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar hansılardır?

    Bakıda ötən ay mənzillər ucuzlaşıb

    Bakıda ötən ay mənzillər ucuzlaşıb

    Bu polietilen torbalar ayrıca məhsul növü kimi satılacaq

    Bu polietilen torbalar ayrıca məhsul növü kimi satılacaq

    İlon Mask nəhayət DÜNYANIN ƏN VARLI İNSANI oldu

    İlon Mask nəhayət DÜNYANIN ƏN VARLI İNSANI oldu

  • Psixologiya
    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

  • Gündəlik
    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    Rusiya-Ukrayna/Qərb cəbhəsinə qlobal baxış

    Rusiya-Ukrayna/Qərb cəbhəsinə qlobal baxış

    Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan Türk Avtomobil Sənayesi layihəsi üçün birləşirlər

    Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan Türk Avtomobil Sənayesi layihəsi üçün birləşirlər

    Ermənistan və Azərbaycan arasında yeni müharibə perspektivləri

    Ermənistan və Azərbaycan arasında yeni müharibə perspektivləri

    Volvonun sahibinin qızının avtomobil qəzasında ölümü uydurması

    Volvonun sahibinin qızının avtomobil qəzasında ölümü uydurması

    Memar Sinan

    Memar Sinan

    Türkmənistan sammitinin geosiyasi aspektləri

    Türkmənistan sammitinin geosiyasi aspektləri

    Ermənsitan-Hindistan hərbi əməkdaşlığı: səbəblər və perspektivlər

    Ermənsitan-Hindistan hərbi əməkdaşlığı: səbəblər və perspektivlər

    Yeni dünya nizamının qaydaları – Səudiyyə Ərəbistanının nümunəsində

    Yeni dünya nizamının qaydaları – Səudiyyə Ərəbistanının nümunəsində

  • Ana səhifə
  • Texnologiya
    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Bir neçə dəqiqə ərzində təyyarəyə çevrilən avtomobil uçuş icazəsi aldı.

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Meta-dünyanın ən sürətli süni intellekt kompüterini yaradır

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    Apple şirkətinin dəyəri 3 trilyon dollar həddini keçib

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    LİNKEDINƏ YENİ RƏQİB: “TİKTOK RESUMES”

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    METAVERSE GÜNLÜK HƏYATIMIZA NECƏ TƏSİR EDƏCƏK?

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Qızıl balıqlar araba idərə etməyi öyrəndi: Quru mühitində yönlərini müyəyyən etməyi və gəzə bildikləri kəşf edilmişdir.

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Çinin süni günəşindən yeni rekord: 70 milyon dərəcə istilikdə 17 dəqiqə işlədi

    Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Güc Mübarizəsində ABŞ Kosmik Fəaliyyətləri

    Qlobal Güc Mübarizəsində ABŞ Kosmik Fəaliyyətləri

  • Kitab
    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan IX müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Titanikin ən görkəmli qurbanı: Ömər Xəyyamın Rübailəri

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Light Up in təşkilatçılığı ilə Rövşən Abdullaoğlu ilə görüş keçirilmişdir

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Bu gün Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günüdür

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan yarışmasında fərqlənən iştirakçılara mükafatlar təqdim edili

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VIII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Oxu və Qazan VII müsabiqəsinin nəticələri açıqlandı

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

    Kitablar haqqında bunları bilirsiniz? – MARAQLI

  • Rubrikalar
    • All
    • Müsahibələr
    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    Nobel mükafatı laureatı: İnsanlar heç vaxt başqa planetdə yaşamayacaqlar!

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VIII

    OXU və QAZAN VII

    OXU və QAZAN VII

    OXU VƏ QAZAN III

    “OXU VƏ QAZAN V” yarışmasının qalibləri mükafatlandırılıb

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU VƏ QAZAN VI

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü”-nə müraciət müddəti uzadıldı

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    Vəfadar Babayev: Məni axtaran, görüşmək istəyən kimsə olanda – “Qardaş mən Şuşadayam, gəlim həll edərik” – cümləsini necə bir həzzlə yazdığımı təsəvvür edə bilməzsiz…

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    “Xızır Baba təqaüdü” – nə müraciət başladı

    OXU VƏ QAZAN III

    OXU və QAZAN V

  • LifeHack
    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    KEMPİNQ ÜÇÜN 5 LİFEHACK

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Xəyallarınızın peşəsi SMM-dirsə, bu 5 məsləhət sizə çox kömək edəcək

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    Mütləq bilməli olduğunuz 100 faydalı internet saytı

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    İşinizi asanlaşdıracaq ən faydalı mobil tətbiqlər

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

    Google-da axtarış edərkən bu SƏHVLƏRƏ yol verməyin!

  • İqtisadiyyat
    Avropa İttifaqında Enerji Probleminə Xüsusi Baxış: Şimal Axını 2 Layihəsi

    Avropa İttifaqında Enerji Probleminə Xüsusi Baxış: Şimal Axını 2 Layihəsi

    Azərbaycandan keçməklə İrandan Avropaya uzanan nəqliyyat dəhlizi işə düşür

    Azərbaycandan keçməklə İrandan Avropaya uzanan nəqliyyat dəhlizi işə düşür

    Mərkəzi Bankların tarixi və funksiyası

    Mərkəzi Bankların tarixi və funksiyası

    Azərbaycanda ilk ödənişli yolun istismara veriləcəyi tarix açıqlandı

    Azərbaycanda ilk ödənişli yolun istismara veriləcəyi tarix açıqlandı

    Növbəti 5 ildə hansı peşə qruplarına daha çox tələbat olacaq?

    Növbəti 5 ildə hansı peşə qruplarına daha çox tələbat olacaq?

    Azərbaycanda bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar hansılardır?

    Azərbaycanda bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar hansılardır?

    Bakıda ötən ay mənzillər ucuzlaşıb

    Bakıda ötən ay mənzillər ucuzlaşıb

    Bu polietilen torbalar ayrıca məhsul növü kimi satılacaq

    Bu polietilen torbalar ayrıca məhsul növü kimi satılacaq

    İlon Mask nəhayət DÜNYANIN ƏN VARLI İNSANI oldu

    İlon Mask nəhayət DÜNYANIN ƏN VARLI İNSANI oldu

  • Psixologiya
    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Yaşamağa bir ilimiz qalsa

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Həyatımızdakı kəpənək effekti, və onun nəticəsi

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Psixoloji Plasebo Effekti nədir?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Deja Vu – Matrixdəki səhvdirmi?

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Müntəzəm “30 dəqiqə” metodu həyatımızı yaxşıya doğru dəyişir

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    Xarakter tipləri: introvert, ekstravert və ambivert (sentrovert)

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    İnsanlara təsir göstərməyin 8 əsas üsulu ilə tanış olaq

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Məhsuldar bir gündəlik plan yaratmağın 4 sirri

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

    Bu psixoloji kitabları mütləq oxuyun!

  • Gündəlik
    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    2400 illik ölümün müasir texnologiya ilə adınlaşdırılması.

    Rusiya-Ukrayna/Qərb cəbhəsinə qlobal baxış

    Rusiya-Ukrayna/Qərb cəbhəsinə qlobal baxış

    Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan Türk Avtomobil Sənayesi layihəsi üçün birləşirlər

    Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan Türk Avtomobil Sənayesi layihəsi üçün birləşirlər

    Ermənistan və Azərbaycan arasında yeni müharibə perspektivləri

    Ermənistan və Azərbaycan arasında yeni müharibə perspektivləri

    Volvonun sahibinin qızının avtomobil qəzasında ölümü uydurması

    Volvonun sahibinin qızının avtomobil qəzasında ölümü uydurması

    Memar Sinan

    Memar Sinan

    Türkmənistan sammitinin geosiyasi aspektləri

    Türkmənistan sammitinin geosiyasi aspektləri

    Ermənsitan-Hindistan hərbi əməkdaşlığı: səbəblər və perspektivlər

    Ermənsitan-Hindistan hərbi əməkdaşlığı: səbəblər və perspektivlər

    Yeni dünya nizamının qaydaları – Səudiyyə Ərəbistanının nümunəsində

    Yeni dünya nizamının qaydaları – Səudiyyə Ərəbistanının nümunəsində

No Result
View All Result
Lightup.az

Qlobal Güc Mübarizəsində ABŞ Kosmik Fəaliyyətləri

Bəhram Sadıqov by Bəhram Sadıqov
28 Dekabr 2021
in Texnologiya
0
Share on FacebookShare on Twitter

İkinci Dünya Müharibəsi özünün ilkin mərhələsində və müharibə dövründə müxtəlif beynəlxalq paradiqmalara səbəb olsa da, müharibədən sonrakı dövrün əvvəlindən qeyri-adi, çoxölçülü qlobal tarazlığın yaradılması mübarizəsini özü ilə gətirdi. Mübarizənin bu mərhələsi siyasi, iqtisadi, hərbi və s. bir çox sahələrdə rəqabət yaradıb. Sovet İttifaqı və Amerika Birləşmiş Ştatları kosmos sahəsində həm beynəlxalq reputasiya, həm də hərbi potensialı artırmaq və beləliklə, ikiqütblü dünya nizamına hakim olmaq məqsədilə böyük səylər göstərmişlər.
Müharibə bitdikdən sonra nüvə müharibəsi təhlükəsi bütün dəhşəti  ilə gündəmdə qalarkən, 1957-ci il oktyabrın 4-də Sovetlər tərəfindən “Sputnik 1” adlı ilk peykini kosmosa göndərməsi və bununla, dünyanın istənilən nöqtəsinə nüvə başlıqları göndərməsi ABŞ-ın narahatlığı ilə qarşılandı.Bu da ABŞ ın müdafiə sahəsində yetərsizliyini göstərirdi.



Ona görə də ABŞ-ı xüsusilə kosmos sahəsində fəaliyyətini inkişaf etdirməyə məcbur edən bu vəziyyət ABŞ üçün hərəkətverici qüvvə olmuşdur. Sovetlər peykdən sonra orbitdən çıxan ilk canlı olan “Laika” adlı iti də kosmosa göndərə bildilər.

Sovetlərin bu fəaliyyətlərindən sonra ABŞ 29 iyul 1958-ci ildə prezident D.Eisenhower tərəfindən qanunun təsdiqi ilə NASA-nı yaratdı. NASA hərbi məqsədlər üçün deyil, daha dinc məqsədlər üçün kosmos fəaliyyətləri ilə məşğul olacaqdı. Hərbi məqsədlərlə bağlı olan kosmos fəaliyyətləri üçün də büdcə artırılmışfır. Qısa müddət sonra, 31 dekabr 1958-ci ildə ABŞ-ın ilk peyki “Explorer 1” kosmosa buraxılmışdır. Lakin Sovetlər 1961-ci ildə Yuri Qaqarinin Yer orbitinə qalxması ilə daha bir ilkə imza atdılar.

Daha sonra 1962-ci ildə ABŞ Con Qlenni kosmosa göndərdi, lakin birinciyə nail olan sovetlərin kölgəsində qalan bu təşəbbüslər ABŞ-ın texnoloji üstünlüyünə malik olması fikrinin dəyişməsinə və ABŞ-ın imicinin zədələnməsinə səbəb oldu. Bu proseslərlə bərabər yer üzündə soyuq müharibənin ən gərgin anı tərəfləri üz-üzə gətirən “Kuba və Yupiter raketləri böhranı”nın yaşanması oldu. ABŞ torpaqlarının ilk dəfə olarq Sovetlər təhdidini bu qədər yaxından hiss etdiyi böhran aradan qaldırılaraq yerini “qırmızı telefon” diplomatiyasına buraxdı, bundan sonra soyuq müharibə nisbətən yumşalma dövrünə qədəm qoydu.

Bu vəziyyətin əksi kosmos sahəsində də hiss olundu. ABŞ kosmos sahəsində araşdırmalarını sürətləndirdi və itirilmiş imicini bərpa edəcək bir layihəyə başlamışdı. Bu layihə “Apollon” adlanır və insanın Aya enişinə nail olmaq məqsədi daşıyır. Sovetlərin Yuri Qaqarini kosmosa göndərmək üçün istifadə etdiyi Vostok proqramı raketləri ilə müqayisədə NASA-nın Apollon layihəsi üçün hazırladığı Saturn raketləri daha müasir idi. ABŞ 1967-ci ildə astronavtlarının ölümü ilə nəticələnən buraxılış qəzası keçirsə də, bu layihədən əl çəkmədi. 1969-cu ildə Aya ayaq basan ilk insan Neil Armstronq bu sahədə yeni çığır açmış oldu. ABŞ müəyyən mənada kosmos yarışının başlamasının 11-ci ilində sovetlərin üstünlüyünə son qoydu.

Kosmosdan hərbi məqsədlər üçün istifadə 1982-ci ildə “Milli Kosmos Proqramı” və ABŞ Prezidenti Reyqan tərəfindən 1993-cü ildə “Strateji Müdafiə Təşəbbüsü”, yəni Ulduz Döyüşləri Layihəsi (Grosmann, 2003) ilə başladı. Sovetlərin kosmosdan qitələrarası ballistik raketlərini idarə etmək və onları tutmaq üçün bu layihələr hazırlanmışdı Lakin siyasi çətinliklər yaşamağa başlayan və getdikcə zəifləyən Sovet İttifaqı kosmos sahəsində artıq ABŞ-la rəqabət apara bilməyəcək yerə gəlib çatmış və təşəbbüsü tamamilə ABŞ-a vermişdi.

XXI Əsrin əvvəllərinə qədər kosmos fəaliyyətlərindən qeyri-dinc məqsədlər üçün istifadə azalmışdı. Sovet İttifaqının dağılması nəticəsində formalaşan qlobal konyukturada bu proses xərclərin daha çox yeryönümlü olmasına və onsuz da ABŞ üçün təhlükə qavrayışının olmadığı bir dövrə gətirib çıxarmışdı. Bununla belə, NASA mərkəzli fəaliyyətlər artmışdır.Beynəlxalq Kosmik Stansiya (IIS) 1998-ci ildə orbitə çıxarıldı. O vaxtdan bəri 15 müxtəlif xalqın kosmonavtları bu stansiyada işləmək imkanı əldə ediblər.

Ancaq 2000-ci illərə gəldikdə Şərqin ən potensial dövlətlərindən biri olan və uzun müddət yatmış əjdaha oyandı və qlobal nizama təsir edən bir çox sahədə sıçrayış etdi. Kosmos sahəsində insanı kosmosa göndərə bilən 3 ölkədən birinə çevrilən Çin Xalq Respublikası ABŞ tərəfindən təhlükə kimi qəbul olunmağa başlamışdır. Bu, ABŞ üçün kosmosa qayıtmaq demək idi.

1980-ci illərdə R.Reyqan tərəfindən gündəmə gətirilən Strateji Müdafiə Təşəbbüsü layihəsi bu dəfə Milli Raketdən Müdafiə Sistemi adı altında Corc Buşun iştirakı ilə yenidən gündəmin mühüm maddələrindən birinə çevrildi. 2000-ci illərin əvvəlləri. ABŞ Beynəlxalq Kosmik Stansiyada Rusiya ilə birgə proqramlar hazırlayarkən Çin Xalq Respublikasına qarşı mübarizəni sürətləndirdi. Bu ortaq proqramlar çərçivəsində Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın idarə olunduğu üç mərkəzdən ikisi ABŞ-da, digəri isə Rusiya torpaqlarında yerləşən Korolevdən faydalanır və Atlas raketlərində Rusiya istehsalı olan mühərriklərdən istifadə edilir.

Lakin həm Rusiya ilə ABŞ arasında yaşanan gərginlik, həm də Rusiyanın nəzarətində olan bazadan kosmosa buraxılmanın qiyməti bu prosesə mənfi təsir göstərirdi. Yalnız Rusiyaya məxsus “Soyuz” kosmik gəmisinin istifadəsi NASA üçün 4,5 milyard dollara başa gəldiyi təxmin edilir.

Bu vəziyyət ABŞ-ı alternativlər hazırlamağa vadar edir. 1981-ci ildən aşağı orbitli kosmos missiyalarında “kosmik gəmi”dən istifadə edən ABŞ, iki ölümcül qəzadan sonra təhlükəsizlik narahatlığına görə 2011-ci ildə bu vasitələri dayandırmışdır. Bu səbəbdən ABŞ “Kommersiya Ekipajı Proqramı”na başlamaqla bir çox özəl müəssisələrə subsidiya verməklə, bu mübarizəni NASA-nın rəhbərliyi altında həyata keçirmişdir. Yəni kosmos sahəsini beynəlxalq şirkətlərin istifadəsinə açmışdır

2015-ci ildə qüvvəyə minən qanunla kosmosda və kosmos mədənlərində kommersiya fəaliyyətlərinin yolu açıldı. 2020-ci ildən etibarən Donald Trampın imzaladığı fərmanla ay mədənlərinin önü özəl şirkətlərə açılmışıdr. Bu nöqtədə Amazonun sahibi Jeff Bezos tərəfindən qurulan Blue Origin və Tesla Motors sahibi Elon Musk tərəfindən qurulan Space X tərəfindən istehsal olunan layihələr diqqətəlayiq inkişaflar oldu.

30 may 2020-ci il tarixindən etibarən insanlar NASA və Space X-in birgə buraxılışı ilə IIS-ə yenidən göndərildi və bu buraxılış Rusiya raketindən asılılığa son qoymaq baxımından çox əhəmiyyətli bir inkişaf idi.


ABŞ özəl şirkətlərlə yanaşı, Kosmik Qüvvələrin Komandanlığının 2019-cu il dekabrın 20-də o zamankı ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən “güc yolu ilə sülh əldə etmək” perspektivi işığında, birbaşa hərbi məqsədlərlə yaradıldığını açıqlamışdır. , “Bu, ABŞ-ın kosmosdakı rəqiblərinin hücumlarının qarşısını cəsarətlə alacaq” ifadəsi ilə tanıdılmışdır.
Növbəti beş ildə; 800 milyon dollarlıq bir büdcə köçürməyi hədəfləyən Amerika Kosmik Qüvvələri Komandanlığının ilk mərhələdə kosmos texnologiyaları üzrə ixtisaslaşmış 600 əsgəri işə götürəcəyi, qarşıdakı illərdə isə ən az 1000 hərbçinin yetişdiriləcəyi bildirilir.” Bu əmrlə əhatə dairəsi hələ dəqiqləşdirilməmiş, peyk mütəxəssisləri və hakerlərdən ibarət bir tabora sahib olduğu düşünülür. Bu ehtimala əlavə olaraq hərbi personalın baza olaraq istifadə edə biləcəyi bir kosmik stansiyanın və ya Ayda qurula biləcək hərbi bazanın ola biləcəyi də iddia edilir.

Bu vəziyyət, 1967-ci ildə imzalanmış IV maddə ilə. Kosmosda hərbi bazanın yaradılmasına və silahlanmasına mane olan Kosmos Müqaviləsinin iştirakçısı olan ABŞ-ın bu müqavilədən çıxıb-çıxmayacağı hələki maraq doğurur.


ABŞ “Artemis” layihəsi ilə 2024-cü ildə Aya insanlı uçuşlar həyata keçirməyi hədəfləyir. Bu sahədə fəaliyyətə başlanılmış 9-u qadın olmaqla 18 nəfərlik komanda hazırlanmaqdadır.

2021-ci ilə qədər Ayda insansız uçuşların yer aldığı bu layihədə istifadə olunacaq kosmik gəminin istehsalı üçün Space X, Blue Origin və Dynetics şirkətləri ilə çalışacaq NASA bu layihə üçün təxminən 1 milyard dollar büdcə ayırıb. Bundan əlavə, gələcəyin planeti olacağı gözlənilən Mars üçün bəzi layihələr və ideyalar var. NASA tərəfindən Marsa göndərilən “Perseverance” kosmik gəmisi Marsın səthindəki Jezero kraterinə uğurla enib. Bununla da bəşəriyyətə Marsı daha yaxından tədqiq etmək imkanı verilmişdir. Bundan əlavə, İlon Maska məxsus layihə olaraq kosmosdan internet şəbəkəsinə xidmət göstərilməsi planlaşdırılır. Starlink adlı layihə üçün hazırda kosmosda mindən çox peyk var. 2027-ci ildə başa çatdırılması planlaşdırılan layihə nəticəsində 12 min peykin fəaliyyət göstərəcəyi gözlənilir.

O, qismən sınaqdan keçirilmiş və ABŞ-da baş verən meşə yanğını zamanı bölmələr kosmosdan internet vasitəsilə əlaqə saxlaya bilmişdir. Kosmosdan internetin ABŞ və Kanadanın bəzi yerlərində satışa çıxarılacağı gözlənilir. ABŞ beynəlxalq nüfuz qazanmağı davam etdirmək və SSRİ tərəfindən qəbul etdiyi təhlükəni aradan qaldırmaq üçün kosmos fəaliyyətinə başlamışdır.

Bu uzun mübarizələr silsiləsində hazırda gəlinən nöqtədə ABŞ uzun illər kosmosda dominant güc olmağı və bu status-kvonu qoruyub saxlamağı bacarmış və buna nail olmaq üçün də kosmosun özəl müəssisələrə açılması kimi revizionist reflekslər həyata keçirə bilmiş bir dövlətdir.

Oxunub: 678
Tags: Blue OriginKosmosNASASpace XStralink
Previous Post

Uşaqlar arasında yayılan virus “Delta plus” ştammıdır – Açıqlama

Next Post

Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

Bəhram Sadıqov

Bəhram Sadıqov

Next Post
Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

Qlobal Liderlik Yolunda Çin Xalq Respublikasının Kosmik Fəaliyyətləri

Bir cavab yazın Cavabı ləğv et

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Axtar

No Result
View All Result

Facebook

Çox oxunanlar

  • Psixologiya kitablarından seçilmiş 10 maraqlı fakt

    Psixologiya kitablarından seçilmiş 10 maraqlı fakt

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Kitablar haqqında 15 maraqlı məlumat

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Qarabağ Nağılı (Uşaqlar üçün)

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Sosial Xidmətlər Agentliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Murad Həşimovla müsahibə

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • 30 yaşadək oxumalı olduğumuz 30 kitab

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
Lightup.az

© 2020-2021 Lightup.az

Saytın xəritəsi

  • Ana səhifə
  • Texnologiya
  • Kitab
  • Rubrikalar
  • LifeHack
  • İqtisadiyyat
  • Psixologiya
  • Gündəlik

Bizi izləyin

No Result
View All Result
  • Ana səhifə
  • Texnologiya
  • Kitab
  • Rubrikalar
  • LifeHack
  • İqtisadiyyat
  • Psixologiya
  • Gündəlik

© 2020-2021 Lightup.az